HISTORIAURREA

Historiaurrea lehen izaki bizidunak agertu ziren garaitik, lehen testu idatziak agertu arteko denbora tarteari esaten zaio.
Lehenengo gizakiak agertu zenetik k. a. 8000 urterarte.

PALEOLITOA

Talde txikitan bizi ziren eta gainera nomadak ziren.
Animaliak ehizatzen, eta zuhaitzetatik fruituak hartzen elikatzen ziren.
Kobazuloetan edo lokatz, harriz eta adarrez egindako etxetxo sinpleetan bizi ziren.
Tresnak fabrikatzen zituzten, harriak, hezurrak edo egurra zizelduz eta leunduz.

k.a. 8.000. urtetik k.a. 4.000. urterarte 

NEOLITIKOA

Neolitikoa nekazaritza eta abeltzaintzarekin hasi zen eta metalezko tresnak egitean bukatu zen.

Lehen herrixkak sortzen zituzten.
Beraien kabuz sortzezuten janaria.
Harrizko etxeetan bizi ziren. Harrizko tresnak egiten zituzten.

K.A 4.000. urtetik, metalezko tresnak asmatu zutenetik, idazketa hasi arte.

 METAL AROA

Nekazaritza, abeltzanitzan eta meatzaritzan jarduten ziren. Zeltak, Iberoak eta Zeltiberoak herri aurre-erromatarrak ziren.
IBEROAK:
Harrizko etxeak zituzten eta harresiaz inguratua. Lehorreko nekazaritzan eta abeltzaintzan lan egiten zuten. Berezko alfabetoa zuten, oso zaila. Sorkuntza artistikoa zuten.
ZELTIARRAK:
Kastro izeneko herrietan bizi ziren. Nekazaritza, abeltzanitzan eta meatzaritzan jarduten ziren. Zeltak, Iberoak eta Zeltiberoak herri aurre-erromatarrak ziren.
IBEROAK:
Harrizko etxeak zituzten eta harresiaz inguratua. Lehorreko nekazaritzan eta abeltzaintzan lan egiten zuten. Berezko alfabetoa zuten, oso zaila. Sorkuntza artistikoa zuten.
ZELTIARRAK:
Kastro izeneko herrietan bizi ziren. Forma borobileko harrizko etxeetan bizi ziren. Harresiak zituzten. Abeltzantzan eta brontzea eta burnia lantzen zuten.
ZELTIBERIARRAK:
Beste bi herrien ezaugarriak zituzten.